Ευθύς και πλάγιος λόγος

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ Όταν πληροφορούμαστε τα λόγια κάποιου ακριβώς όπως ειπώθηκαν και χωρίς εξάρτηση από κάποιο ρήμα.

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Όταν πληροφορούμαστε τα λόγια ενός προσώπου εξαρτημένα από κάποιο ρήμα και με διαφορετική μορφή. Κάποιος δηλαδή αναλαμβάνει το ρόλο να μας μεταφέρει τα λόγια, τις σκέψεις ενός ανθρώπου. Ο κάποιος μπορεί να είναι και το ίδιο το πρόσωπο.  Π.χ. Μπορεί να αναλογίζεται ή να θυμάται κάτι.

ΕΜΜΕΣΟΣ ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ Όταν μας μεταφέρονται τα λόγια ενός ανθρώπου χωρίς καμιά μεταβολή, αλλά αυτά είναι εξαρτημένα από κάποιο ρήμα που συνήθως προηγείται ή  ακολουθεί ή και  μπορεί να παρεμβάλλεται.

ΜΟΡΦΕΣ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΚΡΙΣΗΣ ειδική πρόταση ειδικό απαρέμφατο κατηγορηματική μετοχή πλάγια ερωτηματική πρόταση δευτερεύουσα πρόταση όταν λειτουργεί στα πλαίσια του πλαγίου λόγου

ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ τελικό απαρέμφατο πλάγια ερωτημ. πρόταση επιθυμίας δευτερεύουσα πρόταση, όταν λειτουργεί στα πλαίσια του πλαγίου λόγου

Τη μορφή του πλαγίου λόγου καθορίζουν: 1.Το περιεχόμενο της πρότασης στον ευθύ λόγο 2. Το ρήμα εξάρτησης

Ο ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

ΟΙ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

                           

Στον ευθύ λόγο…  Þ

στον πλάγιο λόγο γίνονται …

                                                                                                                                                                 

		ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ Ρήμα εξάρτησης κυρίως λεκτικό, αλλά και γνωστικό, αισθητικό, δηλωτικό, μνήμης, ανάμνησης, μάθησης , αντίληψης, αγγελτικά	ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Ρήμα εξάρτησης κυρίως δοξαστικό, αλλά και γνωστικό, αισθητικό, δηλωτικό, δεικτικό, αγγελτικά	ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ Ρήμα εξάρτησης κυρίως αγγελίας, αλλά και αισθητικό, δηλωτικό, δεικτικό,
ΟΡΙΣΤΙΚΗ	ὑβριστὴς εἰ	λέγει ὡς ὑβριστής εἰμι ἔλεγεν ὡς ὑβριστὴς εἴην	νομίζει μὲ ὑβριστὴν εἶναι ἐνόμιζέ μὲ ὑβριστὴν εἶναι	γιγνώσκει μὲ ὑβριστὴν ὄντα ἐγίγνωσκέ με ὑβριστὴν ὄντα
ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ	ὑβριστὴς ἂν  ἦσθα	λέγει ὡς ὑβριστὴς ἂν ἢν ἔλεγεν ὡς ὑβριστὴς ἂν ἢν	νομίζει μὲ ὑβριστὴν ἂν εἶναι ἐνόμιζέ μὲ ὑβριστὴν ἂν εἶναι	γιγνώσκει μὲ ὑβριστὴν ἂν ὄντα ἐγίγνωσκέ με ὑβριστὴν ἂν ὄντα
ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ	ὑβριστὴς ἂν εἴης	λέγει ὡς ὑβριστὴς ἂν εἴην ἔλεγεν ὡς ὑβριστὴς ἂν εἴην	νομίζει μὲ ὑβριστὴν ἂν εἶναι ἐνόμιζέ μὲ ὑβριστὴν ἂν εἶναι	γιγνώσκει μὲ ὑβριστὴν ἂν ὄντα ἐγίγνωσκέ με ὑβριστὴν ἂν ὄντα

Ο ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ

ΟΙ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ

                           

Στον ευθύ λόγο…  Þ

γίνονται στον πλάγιο λόγο …

                                                                                                                                                               

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ	λέγε
ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ	μη ποιεῖτε
ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	ἴωμεν εἰς τὴν   πόλιν
ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	μη αφήτε
ΕΥΧΕΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ	γένοιο πατρὸς εὐτυχέστερος
ΑΠΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	ποί τράπωμαι;

ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ                   

                                                                  

                κελεύει μὲ λέγειν                                              

                    ἐκέλευε μὲ λέγειν

                   ἀπαγορεύει ἡμᾶς μὴ ποιεῖν

                   ἀπηγόρευεν ἡμᾶς μὴ ποιεῖν

                  παραινεῖ ἰέναι εἰς τὴν πόλιν

                  παρῄνει ἰέναι εἰς τὴν πόλιν                                   

                ἀπαγορεύει ἡμᾶς μὴ ἀφεῖναι

                ἀπηγόρευεν ἡμᾶς μὴ ἀφεῖναι

               εὔχεται γενέσθαι μὲ πατρὸς εὐτυχέστερος

               ηὔξατο γενέσθαι μὲ πατρὸς εὐτυχέστερος

ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ

απορώ όποι τράπομαι

ηπόρουν όποι τραποίμην

ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ κελευστικά προτρεπτικά συμβουλευτικά παρακλητικά βουλητικά αιτητικά ευχετικά απαγορευτικά αποτρεπτικά πειστικά αναγκαστικά ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ απορία απόπειρα σκέψη φροντίδα εξέταση προσοχή προφύλαξη

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΥΘΎ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ

ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ 

με την έγκλιση 1. οι δυνητικές εγκλίσεις και στον πλάγιο λόγο παραμένουν 2.  η  οριστική και η υποτακτική  παραμένουν αμετάβλητες σε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο 3. μετατρέπονται σε ευκτική του πλαγίου λόγου, αν εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο και ταυτόχρονα δηλώνουν γνώμη υποκειμενική

με το χρόνο               Οι χρόνοι σε όλες τις μορφές του πλαγίου παραμένουν αμετάβλητες. Προσοχή. Η κυρίως οριστική του παρατατικού και του υπερσυντελίκου μετά από ιστορικό χρόνο που αντιπροσωπεύονται αντίστοιχα από τον ενεστώτα και τον παρακείμενο  στην ευκτική του πλαγίου λόγου, το απαρέμφατο και τη μετοχή. Ε.Λ Ἡ πόλις ἀφίστατο Π.Λ. ἔλεγε ὅτι ἡ πόλις ἀφισταῖο …γιγνώσκουσι τὴν πόλιν ἀφισταμένην. …οἴονται τὴν πόλιν. ἀφίστασθαι.

με το πρόσωπο του ρήματος Το πρόσωπο είναι συνήθως το γ΄ενικό. Το πρόσωπο του ρήματος και οι προσωπικές αντωνυμίες ή μένουν α­μετάβλητες ή αλλάζουν. Η αλλαγή εξαρτάται από το ποιος σε ποιον και για ποιον διηγείται: Ε.Λ. Ἐγὼ ἄξω ὑμᾶς διὰ τῆς ἐμαυτοῦ (εγώ θα οδηγήσω εσάς μέσα από τη δική μου γη). — Π.Λ. Λέγω ὅτι ἑγὼ ἄξω ὑμᾶς διὰ τῆς ἐμαυτοῦ. (Διηγείται ο ίδιος ο ομιλητής στους ίδιους ακροατές και γι' αυτό δεν έχουμε καμιά αλλαγή προσώπου). Π.Λ. Λέγεις ὅτι σὺ ἄξεις ἡμᾶς διὰ τῆς σαυτοῦ. (Διηγείται ένας από τους ακροατές στον ομιλητή, οπότε τα πρόσω­πα αλλάζουν αμοιβαία θέση στο λόγο, τα πρώτα γίνονται δεύτερα και τα δεύτερα πρώτα). Π.Λ. Λέγεις ὅτι σὺ ἄξεις αὐτοὺς διὰ τῆς σαυτοῦ. (Διηγείται ένας ξένος - α' πρόσωπο, στον αρχικό ομιλητή - β' πρό­σωπο, για τους αρχικούς ακροατές - γ' πρόσωπο). ΠΛ. Λέγει ὅτι αὐτὸς ἄξει ὑμᾶς διὰ τῆς ἑαυτοῦ. (Διηγείται ένας ξένος - α' πρόσωπο, προς τους αρχικούς ακροατές - β' πρόσωπο, όπως πρώτα, για τον αρχικό ομιλητή - γ' πρόσωπο).